ATTILIUS Regulus

ATTILIUS Regulus

Consul Roman. primô bellô Punicô, cum Carthaginenses saepe vicisset, horribilem etiam serpentem, ad fluv. Bagrada, necâsset, tandem per insidias captus, Romam mislus est, pro permutandis captivis, quam permutationem ipsemet disluasit, et Carthaginem rediens, crudelissime necatus est. Lege Horat. Carm. l. 3. Od 5. Appianus in Libycis, Καὶ ὁ Α᾿τίλιος Π῾έγουλος εν ἀποῤῥήτῳ τοῖς πέλεσι (lege τἑλετι) Π῾ωμαίων ἐπιοκήψας ἐγκρατῶς ἔχεςθαι τοῦ πολέμου, ἐπανῆλθεν ἐς λίμνην (lege λιμένα) ἕτοιμος, καὶ αὐτὸν οἱ Καρχηδόνιοι καθείρξαντες εν γαλεάγρᾳ κένιρα πάντοθεν

ἐχούσῃ διέφθειραν. h. e. Et Atilius Regulus secreto magistratus monuit, ut bello potenter incumberent, et in portum reversus est, ad omnia paratus, et eum Carthaginenses in cavea undecumque aculeos habente includentes, necaverunt. Hanc Historiam, vel potius sabulam, plerique Romanorum posteris, ut veram, tradiderunt. Cicero l. 3. de Offic. eam habet, et vigiliis necatum Atilium ait: ut et in Orat. in Pisonem, resectas ei palpebras dixit, et Horat. ubi supra,

Atqui sciebat quae sibi barbarus

Tortor pararet. ---- ----

Silius Italicus vero in eo argumento tragice debacchatur: eos auctores secutus Zonaras, eadem de morre Attilii narrat: ii omnes Appiani huic loco concinere videntur. Si dixero, me tantis et talibus auctoribus fidem non habere, risum forre tuum vel indignationem movebo. Sed audi quaeso, quae me ab ea narratione credenda demonent, et expande frontem, si corrugata est. Polybius, qui belli primi Punici Historiam fuse, ne dicuam prolixe, satis exsequitur, cum Atilii cladem et captivitatem narrat, de toto eo negotio ne verbum quidem facit, ut nec de itu eius et reditu, nec de eius morte loquitur. Si quis coniecturae nostrae locus est, puto cum auctorem de morte Attilii consulto tacuiste, ne coactus foret, fallere fidem historicam eam fabulam narrando, ut Romae obtinebat, vel odium Romanorum incurrere, si contrarium recepto apud eos rumori traderet. Utid credam, suadent duo loci insignes, unus Polybii l. 1. ubi de auctoribus, qui bellum Punicum primum scripserunt, ait, Philinum, et Fabium, non, ut oportuit, veritatem retulisie, sed Philinum quidem omnia in Carthaginensium savorem scripsisie, Fabium vero contra, et utrumque falso. Alter locus est Diodor. Siculi, cuius exstat fragmentum, l. 24. quantivis pretii a Valesio publicatum. Sic autem incipit: (de Atilii autem uxore, et eius liberis loquitur, quibus data fuerat custodia Bostaris et Hamilcaris, Carthaginensium Ducum captivorum.) Ο῞τι ἡ μήτηρ τῶ νεανίσκων βαρέως φέρουσα την´ τ ἀνδρὸς τελευτην`, καὶ νομίσασα δἰ ἀμέλειαν αὐτὸν ενλελοιπέναι τȏυ ζῇν, ἐπόιησε (vel ἔπεισε) τοὺς υἱοὺς κακουχεῖν τοὺς αἰχμαλώτους. Narrat deinde, quomodo ob carceris nimium rigorem, alter corum mortuus sit, alter vero duraverit, donec re in vulgus proditâ: Οἱ δὲ, μισοπονηρήσαντες τοῖς δημάρχοις προσήγγειλαν. Δεινῆς δε οὖν τῆς ὠμότητος φανείσης, οἱ ἄρχοντες ενεκαλήσαντο τοὺς Α᾿τιλίους, καὶ παῤ ὀλίγον θανάτου κρίσιν προσέθηκαν ὡς καταιχυνοῦσι την` Π῾ώμην. Διηπειλήσαντο δὲ την` ἀρμόττουσαν παῤ αὐτῶν λήψεςθαι τιμωρίαν, εἰ μὴ πᾶσαν ἐπιμέλειαν ποιήσονται τῶ αἰχμαλώτων. Οἱ δὲ τῇ μητρὶ πολλὰ καταμεμψάμενοι, τὸν μὲν Βοδόςτορα καύσαντες ἀπέςτειλαν την` τέφραν τοῖς συγίενέσι, τὸν δὲ Α᾿μίλκαν εν τῆς κακουχίας ἀνεβαλον. Ex hoc Diodori loco, et ex Polybii silentio licet conicere, totam de M. Atilii supplicio tragoediam ad pulpita amandari debere, et a veritate historica exulare: et mihi videor totam Atilii Historiam intelligere. Adverte animum lector. M. Atiliô totam Carthaginensium ditionem libere depopulante, Asdrubalem, Bostarem et Hamilcarem Duces arceslunt Carthaginenses: pugnant cum Atilio. vincuntur, de pace agunt; sei incaslum, ob duriores conditiones ab Atilio propositas; Denuo pugnant, Xanthippô Lacedaemoniô Duce, vincunt, et universum Romanorum exercitum delent, et ipsum Ducem Atilium captivum Carthaginem ducunt: curam adhibet Amilcar, et captivum fovet, ut fit in bello: Clastem navium 350. parant Romani, et Consulib. M. Aemiliô et Serviô Fulviô Ducibus, ad Hermaeum promontorium clastem Carthaginensium profligant, captis navibus 114. et Ducibus Bostare et Amilcare, quos Romam mittunt cum victoriae nuntio: quod ex eo conicio, quod de iis non fit amplius mentio in illo bello, sed de solo Asdrubale, et quod ex eo Diodori loco citato parteat, eos captivos Romam ductos fuisse. Senatus, ut solaretur uxorem et filios Atilii, iis mandat custodiam Ducum Carthaginensium, ut haberent redemptionis Atilii pretium, factâ scilicet commutatione, ut fit in bello, quod Diodorus narrat.

At accidit, ut mobô moreretur in captivitate Atilius: unde irata uxor, et non amplius sperans, se per suorum captivorum transmutationem potituram maritô, eos crudeliter vexat, unde Senatûs ira adversus matrem et filios: Ea vero ut colorem iustitiae daret crudelitati suae, fabulam hanc de necato per incuriam, et vigilias et tormenta Atiliô in vulgus et alias mulieres, eius affines loquaces tradidit, unde rumor ille increbuit, et in maius traditus est, et propter Carthaginensium odium facile creditus, vires eundo acquisivit. Nisi ita res se habuerit, multum me fallit coniectura. Lege lector, veritatis sectator, totum Diodori fragmentum, et Polybii l. 1. attente, et, ut spero, dices, me non aberrare a verisimili, et inter errata historica M. Atilii caveam, et aculeos, et palpebras sectas annumerabis. Palmerius. Vide plura de Attilio, apud Liv. Flor. Eutrop. Oros. Zonaram, et in voce Regulus, it. Caius, et Marcus.